[Ruurlo]
De Ruurlose Erika Klein Kranenbarg (43) trekt al drie maanden lang door de regio om Achterhoekse boerenkinderen in woord en beeld te portretteren. De foto’s en verhalen worden gebundeld in een boek, dat ze graag tot in Den Haag zou brengen.
Tekst: Luuk Stam Foto’s: Erika Klein Kranenburg
Protesteren? Nee, dat is aan Erika Klein Kranenbarg niet besteed. Al kent ze de huidige zorgen van de boeren als geen ander. Thuis in Ruurlo heeft ze met haar vriend Bert een melkveebedrijf. Zoon Loek (13) zou ook best boer willen worden, maar hij twijfelt vaak. “Want hij weet dondersgoed wat er momenteel speelt”, vertelt zijn moeder. “Ik voelde heel sterk de behoefte om ook iets te doen. Om op mijn manier te laten zien dat ik me zorgen maak over de toekomst van de nieuwe generatie boeren.”
Ze bedacht het project ‘Met de pet rond’. Klein Kranenbarg werkt in het dagelijks leven als fotografe, ze is gespecialiseerd in zorg op maat- en herinneringsfotografie. Nu zette ze in drie maanden tijd niet minder dan vijftig Achterhoekse boerenkinderen op de gevoelige plaat. Twintigers, tieners, maar ook heel jonge kinderen. Allemaal zetten ze voor de foto dezelfde pet op, een boerenpet die haar opa ooit droeg. Eind november staan de laatste shoots gepland. In samenwerking met Het Ontwerphuys in Lochem – dat belangeloos meewerkt – bundelt ze de foto’s in een boek.
Zorgen uitspreken
Alle foto’s zijn zwart-wit en vergezeld door korte persoonlijke verhalen. Klein Kranenbarg doorkruiste er de gehele regio voor, van Winterswijk tot Vorden en van Aalten tot Hengelo. Niet om er geld mee te verdienen, maar enkel voor een betere boerentoekomst. “Ik hoop met mijn woorden en beelden op een positieve en toch realistische manier mijn zorgen uit te kunnen spreken”, vertelt de fotografe. “Nogmaals: protesteren is niet mijn ding. Ik ben meer van de verbinding. Die heb ik gezocht op mijn manier.”
In de coronatijd maakte Klein Kranenbarg al een ‘fotoreis’ door de gemeente Berkelland. Het idee om nu iets soortgelijks te doen en daarin de boerenkinderen centraal te stellen, was snel geboren. Aan de reis langs boerenbedrijven hing ze het thema ‘onzekerheid’. “Want vooral de wat oudere jongeren – zeg maar tussen de 17 en de 25 jaar – weten vaak al heel goed wat ze willen, maar kan dat straks nog wel?”, vraagt Klein Kranenbarg zich hardop af. “Passen ze dan die pet nog wel? En ze willen wel anders, maar hoe moet dat er dan uit komen te zien?”
Oproep
De fotografe plaatste in september een eerste oproep op Facebook, al liep het zeker niet direct storm. “Wat de boer niet kent…”, zegt Klein Kranenbarg. “Maar toen ik de eerste foto’s eenmaal had kunnen maken en boeren zagen wat ik precies deed, stroomden de aanvragen binnen. Ik kreeg ook veel berichten van ouders van de iets oudere jeugd. Die jongens en meiden wilden niet allemaal direct op de foto. Een moeder had haar zoons zelfs helemaal niet verteld dat ik kwam. Maar toen ze hoorden waarom ik het deed, vonden ze het heel mooi om mee te werken.”
Zo trof ze de broers Gerben (23) en Arjen (21) uit Hengelo, die het melkveebedrijf van hun ouders voort willen zetten. Ook ontmoette ze Lenk (11) uit Ruurlo, die het boerenleven het mooiste vindt dat er is. De 15-jarige Douwe uit de Haart (Aalten), wiens vader een loonbedrijf heeft, dat hij later graag zou overnemen. Hij zou de vierde generatie worden. Maar ook de Borculose boerendochter Emma (17) is in beeld gebracht. Zij houdt van het boerenleven, maar koos mede door de onzekere toekomst toch voor een opleiding tot verpleegkundige.
De laatste afspraak die de Ruurlose fotografe voor dit project gepland heeft staan, is een bijzondere. Eind november portretteert ze de tieners Luuk en Tess, die vorig jaar vanuit Haarlo met hun ouders naar Canada emigreerden. “We gaan beeldbellen, ik hang de pet aan de laptop en zij gaan mij een rondleiding geven over het bedrijf”, vertelt Klein Kranenbarg. “Ik vind het heel mooi om te laten zien dat ook dat een mogelijkheid is. Het onderwerp ‘emigreren’ kwam vaker aan bod in de gesprekken die ik heb gehad. Een jongen zei: ‘Pap, waarom niet? We kunnen alle drie Engels!’”
Verandering
Klein Kranenbarg genoot van de vele diepgaande gesprekken met de boeren en hun kinderen, aan keukentafels en in stallen. Of het haar ook iets van hoop heeft gegeven voor de toekomst van de boeren? “Nee, dat denk ik niet. En dat wist ik eigenlijk al wel van tevoren. Het wordt gewoon een heel lang verhaal. Zolang er geen duidelijkheid is, kan de jeugd niet verder. Maar ik denk ook: niet elke verandering hoeft per definitie slecht te zijn. Kijk naar hoeveel er is veranderd in vergelijking met de tijd waarin mijn opa deze pet nog droeg.”
Als afsluiting van het fotoproject zullen alle geportretteerde kinderen binnenkort in Ruurlo bij elkaar komen. Klein Kranenbarg zal die dag pannenkoeken bakken. Het boek verschijnt naar verwachting begin volgend jaar, de Ruurlose is van plan om het ook bij de politici in Den Haag af te leveren. “Hopelijk kan ik daarmee een zaadje planten dat uit kan groeien tot een mooi en realistisch doel voor onze nieuwe generatie boeren”, klinkt het. “Want dat is wat ik tijdens dit project vaak heb gedacht: als je al die kinderen ziet genieten van het buitenleven, gun je ieder boerenkind die pet.”