[Wehl]
Traditioneel is Nederland een land van steen en beton als het om huizenbouw gaat, zeker als de bouw de hoogte in gaat. Maar hout is in opmars, zowel bij gewone woningen als hoogbouw. Daarin loopt geWOONhout, gevestigd op het bedrijventerrein in Wehl, voorop. Ze maken modules die in twee dagen als woningen op de bouwplaats staan.
Tekst: Gerard Menting Foto: Roel Kleinpenning
In januari zijn de eerste huizen in het bedrijfspand op het A18 bedrijventerrein bij Wehl gebouwd. De woningen bestaan uit modules met een vloer, kolommen en een dak. Leidingen voor lucht, water, riool en verwarming zitten er in als de modules de fabriek verlaten, net als isolatie, driedubbel glas en stopcontacten.
Commercieel manager Bram Bevers (34) uit Delden geeft graag uitleg over de nieuwe bouwwijze van geWOONhout, die op steeds meer plaatsen in de regio zichtbaar wordt. De duurzame woningen worden als het HOUTbaar-concept gepresenteerd. In Zelhem komen 12 van dit soort woningen, in Silvolde 8 levensbestendige woningen, Op Oldenhuis in Groenlo komen tien rijwoningen en op Hof van Tuunte worden vijf patiowoningen en vier tuinwoningen afgemonteerd.
Minder CO2-uitstoot
Door gebruik te maken van hout is er geen uitstoot van CO2 maar wordt dat juist opgeslagen. Het onderstreept de duurzaamheid van het concept, zegt Bevers. “Het vervoer naar de bouwplaats gaat binnenkort met elektrische vrachtwagens. We zijn ook bezig met een elektrische kraan voor de montage op de bouwplaats. Door te werken met modules zijn er veel minder verkeersbewegingen van en naar de bouwplaats, ook dat scheelt voor de CO2-uitstoot.”
Wat in Wehl gebeurt, is de assemblage van de modules. De onderdelen met alle uitsparingen en gaten al op de juiste plek gefreesd, komen van de toeleveranciers. De elementen van 3,35 bij 5,2 meter passen als uit de kluiten gewassen legoblokjes in elkaar met nokjes die in een uitsparing vallen, alles tot op 2 millimeter nauwkeurig. De gevel is van hout maar kan, als dat gewenst is door de opdrachtgever of de gemeente, ook in steen worden uitgevoerd. Daarvoor is een kliksysteem ontwikkeld waarmee steenstrips op de gevel worden aangebracht.
Verlijmd hout
In de hoge hal van geWOONhout werken de 18 medewerkers aan de onderdelen die even verderop in elkaar worden gezet en als een module de werkplaats verlaten. Verwacht geen dikke balken grenen of eiken, het hout dat wordt gebruikt is LVL, legt Bevers uit. “Laminated Veneer Lumber, dat bestaat uit dunne laagjes verlijmd hout. Dat is heel sterk en zorgt er ook voor dat er geen werking in het hout zit.”
Per vrachtwagen gaat de woning in wording naar de bouwplaats, waar Koopmans Bouw de modules monteert en afwerkt. Op jaarbasis kunnen zo’n 4.000 modules worden geproduceerd, dat staat gelijk aan zo’n 500 woningen of 1.000 tot 1.500 appartementen. geWOONhout maakt deel uit van TBI, waar ook Koopmans Bouw en Koopmans Projecten onder vallen.
Net als op andere plekken in de bouwwereld is het voor het bedrijf lastig om vacatures vervuld te krijgen. Een verschil met de timmerman of metselaar op de bouwplaats is dat het een technische functie met afwisseling is, zegt Bevers. “Je bent zowel met houttechniek als installatie en isolatie bezig. Bovendien werk je binnen in een lichte omgeving.”
Gestandaardiseerd
Het voordeel van modulair werken is volgens Bevers dat alles is gestandaardiseerd. Er is een module met daarin de voordeur en de meterkast, een module met de badkamer, een module met daarin de trap en een voor de woonkamer. Die kunnen op verschillende manieren bij elkaar worden gevoegd. Op de bouwplaats worden de leidingen dan gekoppeld, de installaties en het sanitair geplaatst en alles afgewerkt. Dat neemt dan nog enkele weken in beslag.
Een woning kan uit vier modules bestaan, zoals de starterswoningen in Wehl, maar ook uit zes of negen van die bouwblokken en uitgevoerd worden in een, twee of drie lagen met of zonder kap. “In Almere bouwen we een complex van 93 woningen in vijf bouwlagen”, schetst Bevers de mogelijkheden. “We onderzoeken nog of we met deze modules tot zeven bouwlagen kunnen gaan. Als daaruit blijkt dat je dan zwaardere kolommen nodig hebt, is het de vraag of je dat moet willen.”
73 meter
Hogere gebouwen van hout zijn er al wel, bekend is de houten woontoren HAUT in Amsterdam. Die telt 21 verdiepingen en is met 73 meter het hoogste houten gebouw in ons land. Het is wel een hybride bouwvorm met grotendeels hout maar ook staal en beton. Nieuwe kantoren voor Triodos Bank en uitgever DPG Media zijn ook voorbeelden van de timber revolutie, zoals de architecten de overstap naar hout voor duurzame nieuwbouw zijn gaan noemen.
De woningen zijn iets duurder dan vergelijkbare woningen die op traditionele wijze met steen en beton worden gebouwd. De gestegen houtprijzen helpen daar ook niet bij. Bevers: “Maar je kunt je ook afvragen of de prijs hier leidend moet zijn of dat hier ook de duurzaamheid van de woning meetelt. Als je over honderd jaar plek wil maken voor iets anders kan de woningen weer volledig uit elkaar worden geschroefd. Al het materiaal is herbruikbaar.”