[Eibergen]
Ruim vijftig vrijwilligers zetten zich met hart en ziel in voor de Kruidentuin Eibergen. Een initiatief dat in het leven is geroepen om de kennis over (eetbare) planten en kruiden te verspreiden.
Tekst: Rob Weeber Foto: Janette van Egten
Na het sluiten van achtereenvolgens het zwembad en het tennispark zocht men rond de eeuwwisseling naar een nieuwe invulling van het idyllisch gelegen perceel. Het idee van een kruidentuin werd geopperd en zo geschiedde. In 2003 opende de Stichting Kruidentuin Eibergen de poort. Freek te Loo, secretaris van de stichting, Marianne Holtslag en kunstenaar Cees Hartgers zijn drie van de ruim vijftig vrijwilligers die zich inzetten voor de Kruidentuin. Holtslag is tevens eigenaar van De Blauwe Lis, een praktijk die zich onder andere met kruidengeneeskunst bezighoudt. “Voor elke kwaal is een kruid gewassen,” legt ze uit. “We weten er alleen nog maar weinig van. Daarom richt ik me in mijn praktijk meer en meer op kennisoverdracht. Hoe kan je een plant herkennen en hoe weet je waarvoor hij te gebruiken is? Iedere plant heeft immers duidelijk aanwijzingen over zijn werking. Kamille bijvoorbeeld is pas echt kamille als het naar kamille ruikt. Dat noemen we wel signatuurleer. Een ander voorbeeld is de hysop hysop, een kruidachtige plant die etherische olie bevat. De paarse lipbloemen groeien maar aan een kant van de stengel, een indicatie dat de plant goed kan worden ingezet bij ziekten die zich aan een kant van het lichaam openbaren. ”
Diverse activiteiten
De tuin is niet alleen bedoeld als wandelplek waar mensen van de natuur kunnen genieten en een kopje koffie of thee kunnen drinken. Er vinden ook culturele en educatieve activiteiten plaats. Zo worden er ontmoetingen met statushouders georganiseerd in het kader van ‘Samen Berkelland’. “Vrouwen uit bijvoorbeeld Syrië die hier statushouder zijn, hebben meer kennis van eetbare planten en geneeskrachtige kruiden. Zij zijn ook gewend om in het wild te plukken,” aldus Holtslag.
Daarnaast is er ieder jaar een jeugdprogramma voor de basisschoolleerlingen. Het jeugdprogramma is divers van opzet en volgens de organisatoren een groot succes. Er staat bijvoorbeeld ‘Koken met sterren’ op het programma. Hier maken de kinderen met hun ouders een pannenkoek of omelet met verse kruiden en/of eetbare bloemen erin. Ook de ‘Kruidensafari’, waarmee een EHBO-trommeltje kan worden gevuld, brengt het enthousiasme bij de kinderen naar boven. Nadat er uitleg over enkele kruiden is gegeven, wordt het trommeltje gevuld met onder andere hondsdraf, witte dovenetel en smalle weegbree. “Een van de kinderen had een keer een klein bloedend wondje,” vertelt Holtslag. “Daar deed ik duizendblad op, wat de stolling bevordert. Het bloeden stopte vrijwel direct. Je had de gezichten moeten zien. De praktijk leert dat kinderen die met tegenzin binnenkomen, met de grootste lach op het gezicht weggaan.”
Kunstenaar Cees Hartgers stimuleert de creativiteit van de kinderen met behulp van gasbetonblokken. “Zo’n blok is natuurlijk dodelijk saai. Daarom laat ik het altijd op de grond in stukken vallen. Dan zie je het enthousiasme opleven. Met schuurpapier, beitel en hamer gaan ze vervolgens aan de slag en maken ze de leukste creaties. Beeldende vorming stimuleert het ruimtelijk inzicht van kinderen.”
Voedselbos
De tuin draait zonder subsidie, de exploitatie wordt bekostigd uit de bijdragen voor de activiteiten, donateursgelden, omzet in het tuingebouw en entreegelden. Uitzondering vormt de aanstaande verbouwing van de Kruidenhof. “Onder de titel ‘Kruidenhof te Mallum BIO’, Blijvend in Ontwikkeling, gaan we met subsidie uit het Europese LEADER-fonds de tuin verder verduurzamen,” legt Te Loo uit. “Begin dit jaar hebben we al een extra stuk grond in gebruik genomen waarop een voedselbos is aangeplant. Omdat een dergelijk perceel openbaar moet zijn, kun je het niet via onze tuin betreden. We heffen immers entreegeld. Wel wordt hij door onze vrijwilligers onderhouden. Het is meer een cultureel project, iedereen kan hier gratis plukken. Ook ons onderkomen wordt verduurzaamd, waarbij we van het gas afgaan. Verder komt er een leeshut bij het buitentheater. Dit is een oude voedersilo die omgebouwd wordt tot een plek waar kinderen kunnen chillen en lezen. Er is al een nieuw natuurlijk speeltoestel en er komen nog een alemmatische(horizontale) en een vijf meter hoge verticale zonnewijzer bij. Ik hoop ook dat we een keer het entreegeld weg kunnen laten. Dat zal de drempel om de tuin te bezoeken verder verlagen.”
Zweedse kruiden
De kruidentuin is niet voor grootschalige productie ingericht. Wel vult hier een plaatselijk restaurant iedere week zijn voorraad verse kruiden aan. Ook verkoopt men door Holtslag zelf samengestelde theekruiden en zalfjes. Zo produceert ze de wereldbekende Zweedse kruiden, maar ook smeerwortelzalf en goudsbloemzalf. “Ik wil de kennis over herkenning en gebruik van kruiden stimuleren,” zegt ze. “Daarom plannen we volgend jaar het gehele seizoen een cursus. Vroeger stond er bij iedere keukendeur een vlierbessenstruik. Daar werd letterlijk de hoed voor afgenomen, omdat hij tegen alles hielp.”
www.kruidenhof-te-mallum.nl