Anderhalve eeuw schutterij in foto’s en verhalen
[GAANDEREN]
Schuttersgilde St. Martinus viert dit jaar een bijzonder jubileum. De Gaanderense schutterij werd in 1871 opgericht en wordt in 2021 dus 150. Over anderhalve eeuw schutterij brengt de vereniging een boek uit. De laatste pennenstreep is inmiddels gezet, de presentatie laat echter nog even op zich wachten.
Tekst: Natasja Scheerder Foto: Marian Oosterink
Die zou in mei plaatsvinden tijdens een groot concours. Maar door de coronapandemie is het concours door de Gelderse schuttersfederatie St. Hubertus al afgelast en daarmee is de presentatie voorlopig opgeschoven tot september. “Die gebeurt nu waarschijnlijk tijdens de kermis, op de tweede zondag in september”, zegt Bart Stevens (71). Hij stelde het boek met Jos Heutinck (66) en Martin Booiman (63) samen.
“We hebben er ruim twee en een half jaar met zijn drieën hard aan gewerkt en willen het daarom graag presenteren op een groot evenement. Alle activiteiten van de schutterijen zijn nu bevroren, maar hopelijk kunnen we in september wel onze kermis vieren en daarmee het 150-jarig jubileum nog wat extra glans geven.”
Kijkboek
In het jubileumboek zijn vooral foto’s en advertenties opgenomen. De teksten over de historie van de schutterij zijn bewust kort gehouden. “We wilden niet teveel tekst, om er geen leesboek te maken”, vertelt Martin. “Mensen kijken liever foto’s dan dat ze lezen. Daarbij zijn we alle drie geen schrijvers. Maar we hebben ook gekeken naar het materiaal. Er is weinig archief bewaard gebleven. Er zijn echter wel veel foto’s, advertenties en krantenartikelen, met name van de kermissen die in de loop der jaren zijn gevierd.”
Het merendeel daarvan werd de laatste tientallen jaren verzameld door Jos. Hij digitaliseerde al het materiaal en archiveerde dat thuis. Jos: “Ik heb heel veel foto’s en weet ook wie en wat er op staat. Ik koop ook weleens wat op Marktplaats en maak daar dan kopieën van. Verder heb ik tal van oude kranten gescand en er duplicaten van gemaakt. Die kunnen we misschien nog exposeren. Nu zie alleen ik ze en dat is jammer. Met een boek blijft al het materiaal bewaard en kunnen ook andere mensen ervan genieten.”
Kermis
Nog meer zelfs dan vooraf was bedacht. Het idee was om een kijk- en leesboek samen te stellen van zo’n 200 pagina’s. Dat werden er uiteindelijk ruim 500. “Er is zoveel mooi materiaal, het is jammer om dat niet te gebruiken”, vindt Bart, die zelf ook veel oude foto’s voor het boek inbracht. “Ons belangrijkste evenement, de kermis, wordt vanaf de beginjaren belicht. Maar ook alle onderdelen (secties) van de schutterij worden apart behandeld en de evenementen die we in de loop der jaren hebben georganiseerd, zoals het Landjuweel in 1987, één van de hoogtepunten van de schutterij.”
Zelfs de jaren dat er geen schuttersfeest werd gevierd, komen terug in het boek. “In 2020 ging het schuttersfeest voor het eerst niet door”, weet Martin. “Ook in de oorlogsjaren, van 1938 tot 1946 en een paar jaar tijdens de Eerste Wereldoorlog, was er geen schuttersfeest. Om gaten in de historie te voorkomen, laten we in het boek wel zien waarom er destijds geen schuttersfeest was. Dat doen we met foto’s van de oorlogsschade, gesneuvelden, bonnenboekjes en bevrijding van Gaanderen.”
Bekende artiesten
Maar er staan toch vooral feestelijke foto’s, advertenties en verhalen in het boek. Zoals van de vele bekende artiesten en bands die optraden tijdens de kermissen. Piet Veerman, Sugar Lee Hooper, The Classics, Thomas Berge, Corry en de Rekels en Boh Foi Toch stonden allemaal al eens op het podium van de schutterij. In 2019 haalde St. Martinus zelfs Snollebollekes naar Gaanderen. En kopieën van oude advertenties van het dubbeltjesdansen in de kroegen, waar vroeger de kermissen werden gevierd. Pas sinds 1970 vinden de feesten van de schutterij plaats in de grote tenten van Visser Tentenverhuur.
“Bij elk hoofdstuk beschrijven we in een korte inleiding steeds een stukje historie”, vertelt Jos. “Verder schrijven alle in leven zijnde voorzitters iets over hun eigen periode. Daar is ook één vrouw bij, Jannie Besselink. Zij was ook onze eerste vrouwelijke koningin. Daarnaast hebben we diverse anekdotes over vroegere jaren verzameld in het boek. Het geeft daarmee een goed beeld van 150 jaar schutterij.”
Wie het jubileumboek van schuttersgilde St. Martinus Gaanderen wil bestellen, kan een e-mail sturen naar Martin Booiman: mg.booiman@gmail.com. De kosten van het boek zijn 25 euro.
Montferlandse schutterijen vieren 100-jarig bestaan
Niet alleen schuttersgilde St. Martinus Gaanderen heeft dit jaar een bijzonder jubileum te vieren. De Montferlandse schutterijen St. Martinus Greffelkamp en St. Antonius Nieuw-Dijk bestaan in 2021 honderd jaar. Net als in Gaanderen wordt ook in Nieuw-Dijk een boek uitgebracht over de historie van de lokale schutterij. Dat zou worden gepresenteerd tijdens de federatieve schuttersdag op 12 september. Maar ook die gaat in de originele vorm niet door, omdat alle schuttersevenementen onder auspiciën van de federatie in 2021 zijn afgelast. Om die reden vindt de Kringdag Montferland eveneens niet plaats. Met dat evenement zou Greffelkamp het eeuwfeest van haar schutterij vieren. Dit was al verplaatst van 18 april naar zondag 3 oktober. Beide schutterijen denken nog na over hoe ze dit jaar nog wel invulling kunnen geven aan de viering van hun jubileumfeest.