[Zieuwent]
“Pas op!”, roept Willem bovenaan de ladder. Voor de zekerheid zet Gerrit een stap opzij. De tak die Willem heeft afgezaagd, valt in het gras. Vandaag is het knotwilgendag voor de vrijwilligers van de G.A. van der Lugtstichting. Met elkaar beheren ze vijftien natuurterreinen in de Achterhoek. Zestig jaar geleden begon dat met een erfenis.
Tekst en Foto’s: Feikje Breimer
Een uur eerder deze ochtend kwam secretaris Henk Graven met zijn auto over het gras aangereden. In zijn aanhanger speciale knotladders en in de achterbak twee kratten met kannen koffie en koek. “We werken hard op maandag- en vrijdagochtend, maar de koffie is minstens zo belangrijk”, lacht hij. Ondanks de miezerende regen en de kou zijn er negen man verschenen die staan te popelen om te kunnen zagen. “We knotten de bomen om en om en op de bomen blijft een pruikje staan”, licht Henk de werkzaamheden toe. “Ai”, reageert vrijwilliger Willem beteuterd. “Zat ik toch weer te kort op de stam.”
Laurens, Willem, Gerrit, Egbert, Sjoerd, Han, Huub en voorzitter Leo voeren vandaag de werkzaamheden uit op de manier die Henk aangeeft. “Ik wil vooral lekker buiten bezig zijn”, verklaart Gerrit zijn aanwezigheid. “Ik hoor wel op welke manier we de werkzaamheden oppakken.” Ieder kwartaal maakt Henk een werkschema, een week geleden heeft hij alle vrijwilligers laten weten dat ze vandaag de knotwilgen gaan knotten bij D’n Leeg’n Könningstool langs het Kerkepad in Zieuwent.
Warme kleding
“Alleen als het plenst van de regen dan gaat het niet door. Maar van kou hebben we geen last. We zorgen goed voor de vrijwilligers. Je kunt nog zoveel geld hebben als organisatie, zonder vrijwilligers kun je niets beginnen. We zorgen dat iedereen warme kleding heeft, de oranje regenjassen zijn ideaal. Iedereen krijgt veiligheidsschoenen en we zorgen waar nodig voor een opleiding. Er is een speciale motorzaaggroep die de daarvoor benodigde certificaten heeft gehaald. Veiligheid gaat voor alles.”
Terwijl Henk bezig is met zijn toelichting komt er een scholier aangefietst. Snel haalt Laurens de takken weg die inmiddels op de grond zijn gevallen. De werkzaamheden verlopen ondanks de miezerregen soepel. Gestaag groeien de stapels met takken tussen de wilgen. Het stukje land erachter heeft een typisch Hollandse uitstraling. Stroken gras met ertussen water, daarachter een bosje. Henk maakt een wijds gebaar. “In de zomer bloeit het hier prachtig, je kunt goed zien dat het gebied nu tien jaar natuurlijk is beheerd. Bepaalde bloemen die er niet meer waren, komen terug. Insecten kunnen zich hier weer redden. Dat is ook de reden waarom we wilgen om en om knotten. Zou je de hele rij in zijn geheel knotten, dan help je de complete biotoop van bijvoorbeeld hommels om zeep. Het pruikje dat we op de knotwilgen laten staan, levert voldoende beschutting op voor vogels om te broeden.”
Erfenis
De naamgever van de stichting, de heer G.A. van der Lugt, besloot zestig jaar geleden een stichting op de richten met als doel kleine natuur- en historische monumenten te beschermen. Zijn bescheiden erfenis ging naar de stichting die zich inmiddels richt op het beheer van kleine natuurgebieden in de hele Achterhoek. “In de vorige eeuw boden de provincie en gemeentes ons soms stukjes land aan. Tegenwoordig mag dat niet meer en moet het op de openbare markt aangeboden worden. De grotere natuurbeschermingsorganisaties hebben daar meestal geen belangstelling voor. Wanneer we de kans krijgen om land aan te kopen, doen we dat met aankoopsubsidies, met eigen middelen, soms met steun van fondsen. Zo zijn we ook aan dit gebiedje aan het kerkepad in Zieuwent gekomen. Maar er zijn ook mensen die ons de grond nalaten. Particulieren die zelf een paar hectare land op natuurlijke wijze hebben beheerd. Soms maken ze zich zorgen over hoe het verder zal gaan met hun land wanneer ze er niet meer zijn. Dan nemen ze contact met ons op en vaak komen we er dan samen uit.”
De Van der Lugtstichting heeft vijfendertig leden, niet alleen enthousiaste zagers en harkers. Biologen en ecologen maken ook deel uit van de groep. “Met elkaar bepalen we het beleid, hoe om te gaan met de gebieden die wij beheren. We zijn geen zwevers, realisme viert hoogtij. De Achterhoekse nuchterheid past bij ons. Als een boom om moet, dan gaat hij om. Wél laten we een gedeelte liggen. Liggend hout is net zo belangrijk voor de biodiversiteit als bomen die overeind staan. Je treft er allerlei soorten insecten aan en bepaalde zwammen. We krijgen weleens commentaar van een buur die vindt dat we ‘die rommel’ moeten opruimen. Soms krijg je het niet uitgelegd, maar steeds vaker zien we dat mensen het wel willen begrijpen en mee willen helpen. Vrijwilligers zijn natuurlijk altijd welkom. We zijn nog op zoek naar een handige Harry die ons kan helpen met het onderhoud van het grote materiaal zoals de trekker.”
Toekomst
De leden van de G.A. van der Lugtstichting willen natuur, landschap en cultuur van de Achterhoek behouden voor toekomstige generaties. Je kunt de stichting volgen op Facebook en Twitter, of meld je aan voor de nieuwsbrief via info@vanderlugtstichting.nl. Op de website van de stichting staat een overzicht van de vijftien gebieden die de stichting beheert.
www.vanderlugtstichting.nl