[Ulft]
Een premiesprint voor een paar panty’s of een aardappelschilmesje. Of neem de hoofdprijs: een complete gashaard van de lokale gietijzerfabriek. Dankzij gulle sponsors kwamen wielrenners graag naar de Ronde van Gendringen. De eerste wielerwedstrijd op gras in Ulft in 1926 trok duizenden betalende bezoekers. Wat volgde was bijna een eeuw sportief cultureel erfgoed. Een groep enthousiaste wielerliefhebbers verzamelt nu de herinneringen.
Tekst en Foto: Feikje Breimer
Nico Hendrixen klikt geroutineerd door het foto-archief op de computer. Wil je zien hoe druk het was bij de eerste wielerwedstrijd? Daar is de foto al. Aan de einder een groepje wielrenners op het voetbalveld. Het publiek staat rijen dik. Of neem de roeptoeterfoto die een kijkje biedt op een ver wielerverleden. “Vroeger was er natuurlijk ook veel minder te doen”, constateert Nico. “Geen televisie of internet. De Ronde van Gendringen trok tot in de jaren negentig van de vorige eeuw duizenden bezoekers uit de verre omgeving.” Nico is actief in de fotowerkgroep van de Oudheidkundige Vereniging Gemeente Gendringen (OVGG). Na een oproep om foto’s en herinneringen te delen, kwam er veel materiaal binnen. De werkgroep is er blij mee. “De Ronde van Gendringen heeft een belangrijke cultuurhistorische waarde”, legt Nico ui. “We willen zoveel mogelijk materiaal en herinneringen verzamelen en vastleggen.”
De oproep om foto’s en filmpjes te delen dateert van 2019, door de coronacrisis lagen de activiteiten stil. Frans Schepers mailde afgelopen jaar de fotowerkgroep: ‘Hoe staat het met jullie plannen?’ Nu draait hij volop mee met het verzamelen van informatie. “Veel plaatselijke renners hebben in hun jeugd hier gefietst. Dat zijn inmiddels mannen van ruim tachtig jaar oud, ik ga graag bij hen langs om ze te interviewen.” Uit een plastic mapje haalt hij voorzichtig een foto. “Kijk”, wijst hij, “deze wielrenner won de clubkampioenschappen in 1955 en heeft deze foto al die jaren bewaard. Nu kunnen ze daar nog zelf over vertellen. Een aantal van de interviews komt in het boek dat de fotowerkgroep samenstelt.”
Fietsende dwaas
De eerste winnaar was de razend populaire Gerrit Schulte, de ‘fou pédalant’ oftewel de fietsende dwaas. Een lange reeks gerenommeerde wielrenners als Arie Hassink, Piet Kleine en Albert Scheffer volgde. De combinatie van topwielrenners en bijzondere evenementen was de basis van het jarenlange succes. Frans: “Er was in Gendringen altijd wat te doen. Bakfietsraces, dikke bandenraces, ploegentijdritten. Zelf ging ik als jongetje van tien jaar samen met mijn vader naar de ronde kijken. En dan na afloop handtekeningen jagen. Later heb ik nog meegedaan aan de dikke bandenraces vooraf aan amateurrondes. Sinds ik meehelp en met mensen hierover praat, blijkt vrijwel iedereen levendige herinneringen te hebben aan de Ronde van Gendringen.”
Dankzij het succes van de wielerronde ontstonden de eerste wielerclubs en ploegen. Eerst de Rouleurs, daarna de Toerclub Gendringen met bijzondere initiatieven zoals de rit van Parijs naar Gendringen. Zelfs de lokale huisarts begeleidde de sportievelingen. Tussen de papieren haalt Frans een krantenbericht over de rit van het Achterhoekse Megchelen naar Mechelen (Limburg) en Mechelen (België). Ruim vijfhonderd kilometer maakte van de deelnemers lokale helden. Dan was er de DRU-wielerploeg voor de dikkebandenwedstrijden en jeugdrondes, zoals de Tour de Frats en de Tour der Verenigde Naties. Kinderen van DRU-werknemers mochten zich inschrijven. Daarvoor was zoveel animo dat er selectiewedstrijden werden gereden zodat alleen de besten in de ploeg terecht kwamen.
Boeiende anekdotes
Dit soort anekdotes maken de speurtocht naar herinneringen en film- en fotomateriaal een boeiende bezigheid vertelt Nico. “Neem de zoon van de kapper die zo hard op zijn gezicht viel dat hij zijn bovenlip scheurde. ‘I-j stopt met wielrennen!’, riep zijn vader, want zijn zoon moest hem wel kunnen opvolgen in de zaak. Vanwege het litteken heeft hij daarna altijd een snor gedragen.”
“Het waren allemaal bikkels toen”, weet Frans zeker. “Er is een periode geweest dat de lokale wielerploeg met een busje naar de wedstrijden ging in de verre omgeving. Een wielrenner uit Twente zag dat mooie busje met de fietsen op het dak en vroeg of hij kon aansluiten. Dat mocht hij. Daarvoor kwam hij dan op de racefiets vanuit Twente naar Gendringen om in het busje naar de wedstrijd te stappen. Hij reed vervolgens de wedstrijd en terug in Gendringen ging hij weer op zijn fiets richting huis. Het mooie was dat Bert Boom, zo heette hij, later wereldkampioen achter de motor op de baan werd. Wanneer ik dat soort verhalen hoor, geniet ik daar geweldig van.”
De foto’s en verhalen worden verzameld door de fotowerkgroep van de OVGG met de bedoeling er een boek van te maken. Half 2023 wordt het boek tijdens een speciale avond gepresenteerd. De komende maanden ontvangt de werkgroep graag nog meer materiaal. De wielrenner die tijdens de Ronde van Gendringen over de meet vloog in de jaren zeventig schreef keurig zijn premies op. Behalve panty’s won hij ook een waardebon voor acht flesjes bier. Goud voor de plaatselijke oudheidkundige vereniging.
Wielerhistorie Gendringen
Het projectteam bestaande uit Jan Hartjes, Jan Tinnevelt, Marcel van Berkum, Nico Hendrixen en Frans Schepers heeft een Facebookpagina (Wielerhistorie Gemeente Gendringen) met daarop informatie over hun actviteiten. Hierop zijn zowel foto’s als filmmateriaal terug te zien. Wie thuis nog foto’s, posters of andere bijzonderheden heeft liggen (afstaan mag, maar het materiaal kan ook worden gescand), kan een mail sturen naar: fmschepers@kpnmail.nl. Frans maakt ook graag interviewafspraken om herinneringen op te halen.