[Lichtenvoorde/Ulft]

“Als je op mijn land loopt, wil ik wel graag je naam weten.” De boer wilde best vrijwilligers op zijn land toelaten, maar liever niet anoniem. “Mijn naam is Jan van der Weyde,” stelde Jan zich voor. “Heel handig!”, vond de boer: “Jan van de weidevogels!” Wat zegt een naam? In het geval van Jan alles. Als voorzitter van de Weidevogelvereniging Achterhoek zet hij zich onvermoeibaar in voor kieviten, grutto’s, wulpen en alle andere weidevogels.

Tekst en Foto’s: Feikje Breimer

De trekker met mestinjector rijdt over het veld met wintertarwe dat grenst aan de Oude IJssel. Her en der in het veld staan twee bamboestokken in het groen. Vrijwilliger Frank Naves speurde de afgelopen dagen met zijn verrekijker naarstig alle kievitsnesten op. Het plan is om voor de trekker uit te lopen zodat de loonwerker de mestinjector op de plek van het nest even omhoog tilt. Een prachtig plan, maar een paar uur eerder brak er lichte paniek uit.

Enorme slang

Boer Edwin Keuper waarschuwde Frank voor zijn nieuwe bemestingsmethode. Frank belt Jan in de vroege ochtend. “Er hangt een enorme slang achter de trekker! De mest loopt via deze slang vanuit de containers naar de mestinjector, daarmee plet je alsnog de eieren.” Jan is bekend met deze methode waar inmiddels ook al een oplossing voor is; tijdelijk het nest afdekken met een platte bolle schaal, maar de schalen die daarvoor beschikbaar zijn, zijn nog niet geleverd. In allerijl klussen Frank en vrijwilliger Dimitrey Rouwhorst van plastic schalen uit hun schuur zelf een aantal beschermschalen. Twee gaatjes in de zijkant en een tentharing om hem mee vast te slaan en vervolgens hopen dat het goed gaat.

“Om nog iets voor weidevogels te kunnen doen, heb je allereerst de eigenaar van de grond nodig,” legt Jan na het bezorgde telefoontje uit. “Boeren dus en een heleboel vrijwilligers. Veel beginnende vrijwilligers vinden het heel spannend een boer om toestemming te vragen op zijn of haar land naar weidevogelnesten te mogen zoeken. Gelukkig benaderen boeren de weidevogelvereniging ook zelf. Niemand rijdt graag nesten kapot, maar boeren hebben geen tijd om op al die hectares land nesten te zoeken en te beschermen. Vrijwilligers zijn meestal heel erg welkom. Als een boer weidevogels op zijn land heeft, hoeft hij ons maar te bellen en we komen.”

Kom op voor de kievit

De Weidevogelvereniging Achterhoek heeft ruim 70 donateurs en actieve vrijwilligers. Dankzij de actie ‘Kom op voor de kievit’ meldden zich het afgelopen jaar veel nieuwe leden. Toch maakt Jan zich grote zorgen. “Het is of je een brand blust met een emmertje water, en die brand is de biodiversiteit. Daar gaat het niet goed mee. Wat we in de Achterhoek nodig hebben, zijn weidevogelboerderijen, in Friesland en Groningen leveren boerderijen die op de juiste manier zijn ingericht voor weidevogels heel goede resultaten op. Je kunt enorm je best doen om nesten te vinden en te beschermen, maar wanneer de kuikens vervolgens geen voedsel vinden, gaat het alsnog mis.” De subsidies zijn er wel, maar het vergt nu eenmaal een omslag. Voor weidevogels is plas-dras nodig; land dat van februari tot en met juni onder water staat. Liefst een hectare groot met daarnaast twee hectare kruidenrijk grasland. Alleen zo bereik je de drie V’s die noodzakelijk zijn om weidevogels niet alleen een geschikte nestlocatie te bieden maar om ook de jongen groot te krijgen: Voedsel, Veiligheid en Voortplanting. Jan vult aan: “Daar noem ik inmiddels altijd de vierde V bij, Variatie oftewel biodiversiteit. Eén kievitskuiken eet per dag zo’n tweeduizend insectjes. Die moeten er natuurlijk wel zijn. Er zijn inmiddels honderd weidevogelboerderijen, maar helaas niet één in de Achterhoek. Maar het kan wél, het is nog niet te laat. Er zijn nog grutto’s, wulpen en kieviten en er is subsidie beschikbaar voor de gederfde inkomsten.”

Negen nesten

Op het weiland van Edwin loopt Frank voor de trekker uit. Nauwkeurig tilt de loonwerker zijn mestinjector over de aangewezen nesten. De provisorische beschermschalen weerstaan de zware toevoerslang met mest. Aan het eind van de dag stuurt Jan een appje: ‘Frank en Dimitrey hebben 9 nesten kunnen redden. Een megaprestatie!’

weidevogelverenigingachterhoek.nl

Platform voor Achterhoekse natuur

Jan van der Weyde maakt zich zorgen over de biodiversiteit. “In de Achterhoek zijn gelukkig veel enthousiaste verenigingen en initiatieven om de natuur te helpen en biodiversiteit te verbeteren. Maar natuur kun je niet in vakjes plaatsen. Mijn droom is een platform te realiseren waarin we met elkaar samenwerken. Soms kan een plan voor weidevogels met een extra aanpassing ook iets opleveren voor andere plant- of diergroepen. Door samen te werken, kunnen we voorkomen dat al het subsidiegeld opgaat aan projectplannen en rapporten in plaats van daadwerkelijke aanpassingen ter plaatse.” Wie interesse heeft in samenwerking voor natuur in de Achterhoek kan contact opnemen met Jan via weidevogelvereniging.achterhoek@outlook.com